Kwiat pierwiosnka

Pospolity pierwiosnek, czyli Primula vulgaris, w swojej skromnej, jasnopomarańczowej urodzie, jest jednym z pierwszych znaków wiosny w swojej ojczyźnie, Europie. Jego nazwa pochodzi od łacińskiego primus, ponieważ pojawia się tak wcześnie, często tuż po stopnieniu śniegów, gdy zielone życie zaczyna się przebijać po długiej zimie. Ten skromny kwiat ma wyjątkowe miejsce w popularnej wyobraźni i ma związki z królową Wiktorią, Szekspirem i Karolem Darwinem. Dołącz do nas, aby odkryć jego:

• Opis i siedlisko
• Właściwości medyczne i gastronomiczne
• Miejsce w kulturze popularnej
• Wkład w historię naturalną
• Przyszłość

Opis i siedlisko

Pierwiosnek to półzimozielona roślina wieloletnia, która osiąga wysokość od 10 do 30 cm. Ma bardzo krótki łodygę, a kwiaty o średnicy 2-4 cm są prawie zawsze jasnopomarańczowe. Czasami można spotkać białe lub nawet jasnoróżowe kwiaty występujące w naturze. Pierwiosnek był również nazywany różą masła, ulubieńcem kwietnia, spinką, wczesną różą, różą kastracyjną, złotą różą, różą wielkanocną i złotymi gwiazdami.

Chociaż Primula vulgaris jest najczęściej spotykaną gatunkiem pierwiosnka, a to właśnie o nim mówimy, gdy mówimy „pierwiosnek”, na całym świecie istnieje ponad 400 różnych gatunków pierwiosnków. Pierwiosnki są również blisko spokrewnione z krowimi uszami i wąsami. Wszystkie były nawet uważane za jeden gatunek w ramach pierwotnego nowoczesnego systemu klasyfikacji, ale ostatecznie podzielono je na trzy odrębne gatunki. Najłatwiejszym sposobem na odróżnienie ich jest kolor – tylko Primula vulgaris ma ten charakterystyczny jasnopomarańczowy kolor.

Primula vulgaris jest rodzimym gatunkiem zachodniej i południowej Europy, ale jej popularność i łatwość uprawy sprawiły, że jest teraz popularna w ogrodach na całym świecie, szczególnie w Ameryce Północnej. W naturze pierwiosnki można znaleźć w lasach, pod żywopłotami, przy drogach i nasypach kolejowych, obok strumieni i rzek, oraz na łąkach i polanach leśnych. Gdy są uprawiane w ogrodzie, najlepiej rosną w cienistym, wilgotnym, bogatym w składniki odżywcze i próchniczym podłożu.

Właściwości medyczne i gastronomiczne

Pierwiosnki nie są tylko roślinami ozdobnymi. Mogą być również bardzo przydatne. Historycznie uważano, że mają niezwykłe właściwości lecznicze. Ludzie wierzyli, że mogą być stosowane jako środki przeciwbólowe, jako leki rozkurczowe i jako diuretyki. Starożytni Grecy nawet nazwali je „kwiatem dwunastu bogów”, ponieważ wierzyli, że mogą leczyć niezliczone choroby, w tym paraliż.

Dziś wiemy, że większość tych twierdzeń jest fałszywa, ale pierwiosnki są nadal uznawane za zdrowy i pożywny dodatek do zup lub sałatek. Można z liści przygotować herbatę, a z kwiatów wino pierwiosnkowe. W postaci kandyzowanej stanowią piękne jadalne dekoracje do ciast i deserów.

Miejsce w kulturze popularnej

Skromny pierwiosnek ma zaskakująco wyraźne miejsce w popularnej wyobraźni. W angielskim folklorze wierzono, że wróżki pojawiają się przed dziećmi, które zjadły pierwiosnek, a Niemcy wierzyli, że pierwsza dziewczyna, która znajdzie pierwiosnek na wiosnę, wyjdzie za mąż w ciągu roku. Wyobrażamy sobie, że rywalizacja o zbieranie pierwiosnków była zacięta w Niemczech!

Szekspir oczywiście doceniał cichą urodę pierwiosnków. Wprowadził pojęcie „ścieżki pierwiosnkowej” i używał go wielokrotnie w swoich dziełach. W „Hamlecie” i „Makbecie” odnosi się do „ścieżki pierwiosnkowej” lub „drogi pierwiosnkowej”, aby opisać ścieżkę w życiu, która jest łatwa, bezwysiłkowa i usłana kwiatami. W „Sen nocy letniej” znajdujemy wersy:

I w lesie, gdzie często ty i ja

Pierwiosnek był również ulubionym kwiatem brytyjskiego premiera Benjamina Disraeli. Kochał je tak bardzo, że królowa Wiktoria regularnie wysyłała mu bukiety pierwiosnków, a gdy zmarł, wysłała pierwiosnki na jego pogrzeb. Do dziś pierwiosnki są nadal składane pod jego pomnikiem w Opactwie Westminsterskim w rocznicę jego śmierci.

Wkład w historię naturalną

Karol Darwin był zafascynowany pierwiosnkami i niezwykle dumny ze swoich odkryć naukowych dotyczących tych roślin. W swojej autobiografii skomentował nawet, że „żadne z moich odkryć nie sprawiło mi tyle radości”.

Darwin uznał pierwiosnki za tak interesujące z powodu ich heterostylii. Jeśli przyjrzysz się grupie pierwiosnków, możesz odkryć, że mniej więcej połowa z nich wygląda nieco inaczej niż druga połowa. Dzieje się tak, ponieważ około 50% ma długie style, a pozostałe 50% ma krótkie style. Naukowcy i entuzjaści pierwiosnków nazywają je kwiatami z oczami pinowymi i thrumowymi.

Wielu ludzi przed Darwinem zauważyło tę różnicę. Pierwszy znany opis heterostylii pojawił się już w 1583 roku, a terminy „oczy pinowe” i „oczy thrumowe” były używane już w 1798 roku. Darwin jednak był pierwszą osobą, która opracowała poprawne wyjaśnienie naukowe, dlaczego to zjawisko występuje, oraz pierwszą osobą, która przeprowadziła testy naukowe w celu potwierdzenia swojej tezy.

Zdał sobie sprawę, że zapylanie zachodzi tylko między dwoma różnymi typami kwiatów. Tak więc, kwiaty z oczami pinowymi nigdy nie będą zapylane przez inne kwiaty z oczami pinowymi, a kwiaty z oczami thrumowymi nigdy nie będą zapylane przez inne kwiaty z oczami pinowymi. Darwin zrozumiał, że ma to na celu zachęcenie do krzyżowania lub zapylania krzyżowego, co pomoże promować zdrową selekcję naturalną i ewolucję. Innymi słowy, ma to na celu unikanie inbreedingu oraz wszystkich mutacji genetycznych i niemożności przetrwania chorób, które powoduje inbreeding.

Darwin po raz pierwszy opublikował swoje odkrycia dotyczące pierwiosnków i heterostylii w 1861 roku, a jego odkrycia wciąż uważamy za dokładne i wnikliwe do dziś.

Przyszłość pierwiosnka

Niestety, popularność pierwiosnków działa na ich niekorzyść w naturze. Są tak często zbierane, nawet nadmiernie, że stają się coraz trudniejsze do znalezienia w dziczy. W Wielkiej Brytanii i w różnych innych krajach jest to tak poważny problem, że zbieranie dzikich pierwiosnków jest teraz nielegalne.

Innym wyzwaniem, przed którym stoją pierwiosnki, są konsekwencje zmian klimatycznych. Dla kwiatu, który rozwija się w chłodnych, wilgotnych siedliskach, w miarę wzrostu temperatury pierwiosnki będą stopniowo wymierać.

Więc następnym razem, gdy zobaczysz pierwiosnek podczas spaceru po lesie, zatrzymaj się i podziwiaj go. Marz o wszystkich ludziach od czasów starożytnych Greków, którzy podziwiali go razem z tobą. Może zrób kilka zdjęć. A potem zostaw go, aby rósł w spokoju, aby ludzie za tysiąc lat po tobie mogli również go podziwiać.